Stopy procentowe z bliska

Rozmawiając z bankowcem na temat oprocentowania kredytu czy lokaty warto wiedzieć co to takiego stopa procentowa. Dobrze jest nie dać się zaskoczyć brakiem wiedzy chociażby na temat różnicy między nominalną, a realną stopą procentową. Oto co jeszcze powinniśmy na ten temat wiedzieć.

Zgodnie z definicją ekonomii stopa procentowa to koszt kapitału (cena kapitału), jaka przysługuje jego posiadaczowi z racji udostępnienia go innym. Przekładając tę definicję na język potoczny, stopa procentowa jest to przychód z pieniędzy, jaki przysługuje jego posiadaczowi za ich pożyczenie innym. Jest ona wyrażona w procentach, zazwyczaj w skali rocznej. 

Najczęściej spotykanymi są stopy procentowe kredytu bankowego, pożyczek, jakie udzielamy sobie nawzajem, depozytów bankowych, obligacji Skarbu Państwa lub obligacji korporacyjnych (obligacje, jakie emitują przedsiębiorstwa). My – posiadacze środków pieniężnych – chcąc zdeponować je w banku otrzymujemy od banku wynagrodzenie w postaci odsetek od depozytu. Wyrażonych stopą procentową dla depozytów. W takiej sytuacji to my udostępniamy bankowi nasze pieniądze otrzymując w zamian dochód. Jeśli chcemy otrzymać kredyt, wówczas bank udostępnia nam pieniądze i otrzymuje od nas wynagrodzenie mierzone stopą procentową kredytu. Stopy powyższe są tzw. nominalnymi stopami procentowymi. Czasem spotykamy się z pojęciem realnej stopy procentowej, która jest stopą nominalną pomniejszoną o wartość inflacji. Np. bank oferuje nam depozyt na rok ze stopą nominalną 4%. Jednak, gdy w okresie roku inflacja wyniosła 2,5%, tyle straciliśmy na pieniądzu – realna stopa procentowa w tym przypadku to 1,5% (4%-2,5%). 

Stopy w kredycie 

Jest wiele innych stóp procentowych. Tu skupmy się jednak tylko na tych, które są ważne w przypadku zaciągania kredytu. Stopami wyjściowymi istotnymi w tym przypadku są stopy procentowe banku centralnego (NBP). W Polsce są one ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej. Do podstawowych stóp procentowych NBP należą:

• stopa referencyjna, 
• stopa lombardowa, 
• stopa depozytowa, 
• stopa redyskontowa,
• dyskonta weksli.

Dla kredytobiorców najważniejszą z nich jest stopa referencyjna. Jest to stopa rentowności bonów pieniężnych emitowanych przez NBP w trakcie tzw. operacji otwartego rynku. Bon pieniężny jest to krótkoterminowy papier wartościowy, emitowany przez bank centralny. Operacje otwartego rynku polegają na zakupie lub sprzedaży krótkoterminowych bonów pieniężnych na rynku międzybankowym, w celu zapewnienia płynności w całym sektorze bankowym. Standardowo bony pieniężne mają termin zapadalności 7 dni i są oferowane bankom komercyjnym na cotygodniowych przetargach.

WIBOR

Znaczenie stopy referencyjnej jest dla kredytobiorców ogromne, ponieważ wpływa ona bezpośrednio na poziom WIBOR, który z kolei stanowi podstawę oprocentowania kredytów. WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offer Rate) jest to referencyjna wysokość oprocentowania kredytów na rynku międzybankowym w Polsce (czyli kredytów, jakie udzielają sobie banki). Wyznaczana jest jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania, podawanych przez największe krajowe banki, które są uczestnikami panelu WIBOR, po odrzuceniu wielkości skrajnych. Banki podają wówczas stawki oprocentowania (w ujęciu rocznym), po jakich są gotowe pożyczyć pieniądze innym bankom o godz. 11:00 każdego dnia roboczego. Proces wyznaczania wartości WIBOR nazywany jest fixingiem WIBOR. 

WIBOR jest transakcyjny, gdyż w ciągu 15 minut od publikacji indeksów ustalonych podczas fixingu uczestniczące w nim banki zobowiązane są do zawierania między sobą transakcji, według stawek nie gorszych od zgłoszonych tego dnia. WIBOR jest wyznaczany dla kredytów udzielanych sobie nawzajem przez banki na różne okresy czasowe. To może być:

• jeden dzień (WIBOR ON – ang. overnight), 
• 1 miesiąc (WIBOR 1M), 
• 3 miesiące (WIBOR 3M), 
• 6 miesięcy (WIBOR 6M), 
• aż do 1 roku (WIBOR 1R).

Wszystkie stawki WIBOR są podawane w ujęciu rocznym, jednak nie są one jednakowe, choć teoretycznie powinny. Najwyższe oprocentowanie ma WIBOR 1R (kredyt na rok), najniższe WIBOR ON (jednodniowy). Różnice pomiędzy nimi są dość duże. Aktualne stawki WIBOR można znaleźć w placówkach bankowych, internecie, prasie.

Oprócz WIBORu, spotykamy się często z pojęciami LIBOR i rzadziej EURIBOR. LIBOR (ang. London Interbank Offered Rate) jest to referencyjna wysokość oprocentowania depozytów i kredytów na rynku międzybankowym w Londynie. Stawki LIBOR wyznaczane są dla walut: USD, EUR, CHF, GBP, JPY. LIBOR obliczane jest jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania podawanych przez banki będące uczestnikami panelu LIBOR. Jego uczestnikami są wybrane banki prowadzące aktywną działalności na rynku międzybankowym w Londynie. EURIBOR (ang. Euro Interbank Offered Rate) jest to referencyjna wysokość oprocentowania depozytów i kredytów na rynku międzybankowym strefy euro. EURIBOR jest wyznaczany przez Europejską Federację Bankową z siedzibą w Brukseli, której członkami są stowarzyszenia bankowe z krajów-członków strefy euro.

Pamiętaj:

• WIBOR jest podstawą wyznaczania oprocentowania dla ogromnej większości kredytów udzielanych przez polskie banki. 
• W przypadku kredytu hipotecznego stopa procentowa kredytu składa się z dwóch stóp: WIBOR oraz marży banku. 
• WIBOR jest dla banku kosztem pozyskania pieniędzy dla nas na rynku międzybankowym, a marża jego zyskiem, który przysługuje mu za pożyczenie nam pieniędzy.